O ceramista ferrolterrán Francisco Pérez Porto é o autor da imaxe que ilustra a campaña "Cantar e contar: ler na nosa lingua", que KALANDRAKA leva a cabo -co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística- en catro municipios; actualmente no Centro Cultural Carvalho Calero de Ferrol ata o 5 de novembro. Achegámonos á obra de Pérez Porto, que ata hai pouco foi o protagonista dunha exposición retrospectiva na galería Sargadelos desta cidade, co título "O uso do torno e da pintura na cerámica".

----------------------------------------------

El ceramista ferrolterrán Francisco Pérez Porto es el autor de la imagen que ilustra la campaña "Cantar e contar: ler na nosa lingua", que KALANDRAKA lleva a cabo -con el apoyo de la Secretaría Xeral de Política Lingüística- en cuatro municipios; actualmente en el Centro Cultural Carvalho Calero de Ferrol, hasta el 5 de noviembre. Nos acercamos a la obra de Pérez Porto, que hasta hace poco fue el protagonista de una exposición retrospectiva en la galería Sargadelos de la Ciudad Departamental, con el título "El uso del torno y la pintura en la cerámica".

 


Figuras ensambladas con mestría, pezas decorativas de deseño vangardista e cadros cerámicos inspirados nas tradicións e nas lendas son as propostas fundamentais desta mostra única, que reborda colorido e paixón pola cultura galega.

Parte da obra exposta serviu para ilustrar o libro-disco "Solaina", publicado por KALANDRAKA; un álbum con música do grupo Na Virada, que interpreta poemas e cantigas de procedencia galega, portuguesa e brasileira. Para materializar o acompañamento visual dos textos, Pérez Porto optou pola cerámica, un método "máis bonito e auténtico" que xa puxera en práctica nunha publicación anterior titulada "Rolada das cantigas".

Contemplar estes cadros supón botarlle unha ollada ao noso imaxinario colectivo. Pérez Porto volca nestes traballos a bagaxe adquirida na súa "biblioteca terrorífica", da que se amosa orgulloso, onde destacan numerosos libros de intelectuais como Filgueira Valverde ou Otero Pedrayo, libros que atesouran a memoria popular, as crenzas, e que lle proporcionan inspiración para crear. Velaí as homenaxes á historia do mosteiro de Armenteira, aos ritos vencellados a San Andrés de Teixido ou á figura da Rianxeira.

Mais tamén pezas de creación propia nas que prima a investigación e o coñecemento, como o seu estudo cromático do arco da vella, representado na figura da "deusa iris". Argumentando que "antigamente en Galicia, polo século XVII, os traballos en pedra facíanse policromados", Pérez Porto considérase un gran "defensor da cor": cores puras e vivas como vermellóns, verdes ou azuis son a súa marca inconfundible.

Respectando esa tradición, pero "cunha mirada máis moderna", as súas obras son o resultado dun traballo orixinal que parte do barro e dos engobes -a terra coloreada- cun baño de brillo que realza ese colorido; unha obra con estilo propio que conecta co substrato da tradición da olería galega ao mesmo tempo que avanza cara a formas plásticas totalmente inventadas.

Abundan os elementos simbólicos, as formas xeométricas, os rostros redondeados de ollos amendoados e os recursos que Pérez Porto lle debe ás súas habilidades co debuxo técnico.

E como cualidade constante nas súas creacións, a representación feminina, unha figura pola que sente auténtica devoción. Porque a súa nenez ten como referentes esenciais a influencia da súa avoa, da súa nai, das súas tías; mulleres que lle inculcaron o interese pola música, o teatro e a cultura en xeral. "As mulleres son máis cultas que os homes e están por riba en creatividade", engade Pérez Porto con convencemento.

Ata que un día descubriu a cerámica e decidiu trasladarse ata as terras de Buño para aprender a usar o torno "e arrincar o barro, se fixera falta". Porque co torno, unha ferramenta que moitos ceramistas teñen denostado, "pódense facer moito máis que cacharros". E así llo ten transmitido, como mestre, a cantos alumnos pasaron polos seus obradoiros. "Porque a cerámica naceu por unha necesidade, pero tamén é unha arte", explica o autor, "e hai a quen lle gusta facer un recipiente mentres que outros teñen sensibilidade para facer algo máis artístico".

Foxe de etiquetas como artista ou artesán e considérase un "traballador"; pero máis aló, rexeita o concepto artesanía fronte ao de "Arte do Pobo", equivalente ao artesanato portugués.

Así pois, a obra deste ceramista expúxose nos principais museos de Galicia e da Bretaña e os seus monumentos -a Rafael Dieste, a Castelao, a Andrés Barallobre, a Alexandre Bóveda, á música, á emigración, ao pallaso...- forman parte da paisaxe de moitas vilas. Dende 1984 colaborou como deseñador e ceramista na Fábrica de Sargadelos, dirixiu as experiencias cerámicas en Cervo e Sada durante quince veráns, traballou en proxectos da Deputación de Lugo e actualmente na Escola de Cerámica de Ferrol.

-----------------------------------

Figuras ensambladas con maestría, piezas decorativas de diseño vanguardista y cuadros cerámicos inspirados en las tradiciones y las leyendas son las propuestas básicas de su trabajo, que desborda colorido y pasión por la cultura gallega.

Parte de la obra expuesta sirvió para ilustrar el libro-disco "Solaina", publicado por KALANDRAKA; un álbum con música del grupo Na Virada, que interpreta poemas y canciones de procedencia gallega, portuguesa y brasileña. Para materializar el acompañamiento visual de los textos, Pérez Porto optó por la cerámica, un método "más bonito y auténtico" que ya había puesto en práctica en una publicación anterior titulada "Rolada das cantigas".

Contemplar sus cuadros supone echar una mirada al imaginario colectivo de Galicia. Pérez Porto vuelca en estas obras el bagaje adquirido en su "biblioteca terrorífica", de la que se muestra orgulloso, donde destacan numerosos libros de intelectuales como Filgueira Valverde u Otero Pedrayo, libros que atesoran la memoria popular, las creencias, y que le proporcionan inspiración para crear. He ahí los homenajes a la historia del monasterio de Armenteira, a los ritos vinculados a San Andrés de Teixido o la figura de la ‘Rianxeira'.

Mas también piezas de creación propia en las que prima la investigación y el conocimiento, como su estudio cromático del arco iris. Argumentando que "antiguamente en Galicia, allá por el siglo XVII, los trabajos en piedra se hacían policromados", Pérez Porto se considera un gran "defensor del color": colores puros y vivos como rojos, verdes o azules, son su marca inconfundible.

Respetando esa tradición, pero "con una mirada más moderna", sus obras son el resultado de un trabajo original que parte del barro y de los ‘engobes' -la tierra coloreada- con un baño de brillo que realza ese colorido; una obra con estilo propio que conecta con el substrato de la tradición de la cerámica gallega al mismo tiempo que avanza hacia formas plásticas totalmente inventadas.

Abundan los elementos simbólicos, las formas geométricas, los rostros redondeados de ojos almendrados y los recursos que Pérez Porto le debe a sus habilidades con el dibujo técnico.

Y como cualidad constante en sus creaciones, la representación femenina, una figura por la que siente auténtica devoción. Porque su niñez tiene como referentes esenciales la influencia de su abuela, su madre y sus tías; mujeres que le inculcaron el interés por la música, el teatro y la cultura en general. "Las mujeres son más cultas que los hombres y están encima en creatividad", añade Pérez Porto con convencimiento.

Hasta que un día descubrió la cerámica y decidió trasladarse hasta las tierras de Buño para aprender a usar el torno "y arrancar el barro, si hiciera falta". Porque con el torno, una herramienta que muchos ceramistas han denostado, "se puede hacer mucho más que cacharros".

Y así se lo ha transmitido, como maestro, a cuantos alumnos pasaron por sus talleres. "Porque la cerámica nació por una necesidad, pero también es un arte", explica el autor, "y hay a quien le gusta hacer un recipiente, mientras que otros tienen sensibilidad para hacer algo más artístico".

Huye de etiquetas como ‘artista' o ‘artesano' y se considera un "trabajador"; pero más allá, rechaza el concepto ‘artesanía' frente al de "Arte del Pueblo", equivalente al artesanato portugués.

La obra de este ceramista se expuso en los principales museos de Galicia y de la Bretaña, y sus monumentos -a Rafael Dieste, a Castelao, a Andrés Barallobre, a Alexandre Bóveda, a la música, la emigración, al payaso...- forman parte del paisaje de muchas localidades.

Desde 1984 colaboró como diseñador y ceramista en la Fábrica de Sargadelos, dirigió las experiencias cerámicas en Cervo y Sada durante quince veranos, trabajó en proyectos de la Diputación de Lugo y en la Escuela de Cerámica de Ferrol.